GPS ο κοκκινολαίμης; Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και δεκαετίες ότι τα μεταναστευτικά πουλιά επαφίενται στο μαγνητικό πεδίο της Γης για να «ρυθμίσουν» τα εσωτερικά τους εργαλεία πλοήγησης που τους επιτρέπουν να διανύουν ακόμη και χιλιάδες χιλιόμετρα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Συσκευές που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση παράγουν θόρυβο – ηλεκτρομαγνητικό θόρυβο, ο οποίος δεν γίνεται αντιληπτός από τα δικά μας αυτιά. Ακόμη όμως και το ηλεκτρομαγνητικό βουητό των ηλεκτρονικών υπολογιστών ή τα ραδιοφωνικά σήματα AM ενδέχεται να αρκούν για να αποσυντονίσουν το εσωτερικό GPS πτηνών που μεταναστεύουν, όπως αποκαλύπτουν τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης.
Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και δεκαετίες ότι τα μεταναστευτικά πουλιά επαφίενται στο μαγνητικό πεδίο της Γης για να «ρυθμίσουν» τα εσωτερικά τους εργαλεία πλοήγησης που τους επιτρέπουν να διανύουν ακόμη και χιλιάδες χιλιόμετρα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η νέα μελέτη όμως δείχνει για πρώτη φορά πώς η εξάρτηση των ανθρώπων από τις συσκευές επηρεάζει αυτήν την εσωτερική πυξίδα αποπροσανατολίζοντας τα πτηνά.
Ο Χένρικ Μόουριτσεν από το πανεπιστήμιο του Όλντενμπουργκ κατέληξε σε αυτή τη διαπίστωση σχεδόν τυχαία. Με έδρα την ύπαιθρο της Δανίας, ο ερευνητής μελετούσε για χρόνια τη συμπεριφορά των ευρωπαϊκών κοκκινολαίμηδων. Κάθε χρόνο την ίδια εποχή, τα αιχμάλωτα πτηνά του έστρεφαν το σώμα τους προς την κατεύθυνση που θα πετούσαν αν ήταν ελεύθερα. Όταν ο Μόουριτσεν μετακόμισε από την ύπαιθρο στην πόλη του Όλντενμπουργκ, οι κοκκινολαίμηδες έπαψαν να «κοιτάζουν» προς τη σωστή κατεύθυνση.
Τα πειράματα με αλλαγές τροφής, φωτισμού, κλουβιών κ.λπ. δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Μέχρι που ένας συνάδελφος του ερευνητή του πρότεινε να καλύψει το ξύλινο «σπίτι» των πτηνών με πλάκες αλουμινίου. Πράγματι κοκκινολαίμηδες επέστρεψαν στις παλιές τους συνήθειες και ο Μόουριτσεν άρχισε να διαπιστώνει ότι οι πλάκες λειτουργούσαν σαν ηχητική ασπίδα από τον ηλεκτρομαγνητικό θόρυβο των συσκευών της πόλης, το «ηλεκτρονέφος», όπως ο ίδιος το αποκαλεί.
«Βρήκαμε μια πολύ ξεκάθαρη και επαναλαμβανόμενη επίπτωση του ηλεκτρομαγνητικού θορύβου που παράγεται από ηλεκτρικό εξοπλισμό και ο οποίος εμποδίζει ένα πτηνό – σε αυτήν την περίπτωση τον ευρωπαϊκό κοκκινολαίμη – να χρησιμοποιήσει τη μαγνητική του πυξίδα», εξήγησε ο βιολόγος μιλώντας στη Washington Post.
Από πού ακριβώς όμως παράγεται αυτό το «ηλεκτρονέφος» που αποπροσανατολίζει τα πτηνά; Οι ερευνητές δεν είναι απολύτως βέβαιοι, παρότι μέχρι στιγμής έχουν αποκλείσει τα σήματα κινητής τηλεφωνίας ή το wi-fi και υποψιάζονται τα σήματα AM και τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία ηλεκτρονικών υπολογιστών, εκτυπωτών, ακόμη και ψυγείων.