Λένε ότι ο σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου. Δυστυχώς, όμως, οι τετράποδοι φίλοι μας αντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα υγείας, όπως και οι άνθρωποι. Ο καρκίνος είναι μια από τις βασικές αιτίες θανάτου μεταξύ των σκύλων, ιδιαίτερα των ηλικιωμένων. Περίπου οι μισοί από τους σκύλους ηλικίας 10 ετών και άνω πεθαίνουν από καρκίνο. Μερικοί τύποι, μάλιστα, είναι ιδιαίτερα επιθετικοί: λέμφωμα, αιμαγγειοσάρκωμα και οστεοσάρκωμα. Οι συνηθισμένες εξετάσεις, όπως οι εξετάσεις αίματος και η ανάλυση ούρων, συχνά δεν εντοπίζουν τον καρκίνο πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων στους σκύλους. Επομένως οι κτηνίατροι κάνουν τη διάγνωση όταν είναι πια πολύ αργά. Ακόμα κι αν υποψιάζονται την ύπαρξη όγκου, οι χειρουργικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση του μπορεί να είναι επεμβατικές, δαπανηρές και επικίνδυνες για ζωτικά όργανα του σκύλου.

“Τόσα χρόνια με ρωτούν οι οικογένειες: Δεν υπάρχει εξέταση αίματος για τον καρκίνο σε σκύλους;“, λέει η Andi Flory, κτηνίατρος ογκολόγος που ίδρυσε την εταιρεία PetDx το 2019. Ο συνιδρυτής της εταιρείας, Daniel Grosu, πρώην επικεφαλής ιατρός στην εταιρεία Illumina, είχε εμπειρία στην ανάπτυξη υγρών βιοψιών για ανθρώπους.

Δείτε επίσης: Νέα θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης θα μπορούσε να σταματήσει ή να αναστρέψει τα συμπτώματα

Η Flory και ο Grosu ξεκίνησαν να αναπτύξουν την πρώτη πολυκαρκινική υγρή βιοψία για σκύλους, την οποία ονόμασαν OncoK9. Το προϊόν κυκλοφόρησε το 2021 και διατίθεται σε περίπου 400 κτηνιατρικές κλινικές μόνο με ιατρική συνταγή. Η PetDx διαθέτει στην αγορά το τεστ ως εργαλείο ρουτίνας για ηλικιωμένους σκύλους και ράτσες υψηλού κινδύνου αλλά και για την επιβεβαίωση της διάγνωσης καρκίνου όταν υπάρχουν κι άλλα στοιχεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα καθαρόαιμα σκυλιά είναι επίσης περισσότερο ευαίσθητα.

Σε μια έκθεση που δημοσιεύτηκε, οι δύο επιστήμονες περιγράφουν λεπτομερώς την απόδοση της υγρής βιοψίας τους σε μια δοκιμή που ξεκίνησε το 2019. Για πάνω από ενάμιση χρόνο, κτηνίατροι που συνεργάστηκαν με την PetDx, πήραν αίμα από 1.100 σκύλους. Μερικά σκυλιά είχαν ήδη λάβει διαγνώσεις για καρκίνο. Τα υπόλοιπα ήταν πιθανώς υγιή. Στη συνέχεια, το εργαστήριο της PetDx εξέτασε αυτό το αίμα χρησιμοποιώντας μια εσωτερική γονιδιωματική ανάλυση που αναζήτησε μεταλλάξεις ή άλλους βιοδείκτες καρκίνου στο DNA των σκύλων. Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, όταν αναλύουν το αίμα από σκύλους που είναι γνωστό ότι έχουν τους τρεις πιο επιθετικούς τύπους καρκίνου, ο αλγόριθμός τους σήμανε σωστά τον συναγερμό στο 85% των περιπτώσεων. Για το σύνολο των σκύλων όμως, η μέθοδος ήταν αποτελεσματική στο 55%.

Δείτε επίσης: Η πρώτη πλήρης αλληλουχία ανθρώπινου γονιδιώματος χωρίς κενά είναι γεγονός

Η προοπτική μιας εξέτασης για καρκίνο σε σκύλους με βάση το αίμα προκαλεί ενθουσιασμό αλλά και κάποιες αμφιβολίες. “Μπορεί πραγματικά να βοηθήσει πολλούς ασθενείς σκύλους και θα μπορούσε να είναι πραγματικά συναρπαστικό“, λέει η Lisa Moses, κτηνίατρος και bioethicist στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. “Αλλά πρέπει πραγματικά να χρησιμοποιηθεί προσεκτικά“.

Επειδή οι εξετάσεις αίματος είναι μη επεμβατικές, είναι ασφαλέστερες και λιγότερο δαπανηρές από τη χειρουργική επέμβαση για να επιβεβαιωθεί ότι ένα κατοικίδιο έχει καρκίνο, ειδικά για δύσκολες περιπτώσεις, όπως όγκους σε σπλήνα ή συκώτι.

Η ιδέα του Grosu για ένα τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου βασίστηκε σε cell-free DNA χωρίς ή cfDNA. Καθώς τα κύτταρα και το DNA αποικοδομούνται φυσικά, θραύσματα μπορούν να αποκοπούν, αφήνοντας ίχνη στην κυκλοφορία του αίματος σαν ψίχουλα. Ασθένειες όπως ο καρκίνος μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα cfDNA. Εάν προσδιορίσετε την αλληλουχία αυτού του cfDNA, μπορείτε να αναγνωρίσετε το γενετικό υλικό του υγιούς κυττάρου ή του όγκου που το αποβάλλει.

Για την εξέταση OncoK9, οι κτηνίατροι παίρνουν αίμα από τους σκύλους και το στέλνουν στο εργαστήριο της PetDx, όπου το προσωπικό διαχωρίζει το πλάσμα, στη συνέχεια ανακατεύει το πλάσμα με ειδικά σφαιρίδια που κολλούν στο cfDNA και το απομονώνουν. Στη συνέχεια αναλύουν την αλληλουχία του γενετικού υλικού και εκτελούν την αλληλουχία μέσω ενός αλγόριθμου που αναζητά αλλαγές που προηγουμένως σχετίζονταν με καρκίνους ανθρώπων και σκύλων, συμπεριλαμβανομένων μεταλλάξεων και αλλαγμένων χρωμοσωμάτων.

Αυτός ο αλγόριθμος έχει σχεδιαστεί για να εντοπίζει αυτούς τους γενετικούς δείκτες σε πολλές ράτσες σκύλων με διαφορετικές μορφές καρκίνου. Όταν η ομάδα της PetDx ξεκίνησε τη μελέτη της, χρησιμοποίησε αίμα από 224 από τα σκυλιά για να βελτιώσουν τον αλγόριθμό τους. Αυτό το «σετ εκπαίδευσης» βοήθησε την PetDx να καθορίσει ένα όριο για κάθε γονιδιωματική παραλλαγή, καθορίζοντας αυτό που θα έπρεπε να θεωρείται ύποπτο.

Δείτε επίσης: Αντισυλληπτικό χάπι για άνδρες ίσως ξεκινήσει δοκιμές σε ανθρώπους

Στη συνέχεια, επεκτάθηκε και σε περισσότερους σκύλους. Για το καθένα, θα έδινε μια απάντηση: καρκίνος ή όχι καρκίνος. (Για τους περισσότερους καρκίνους, δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει ποια μορφή ήταν.) Οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων και οι κτηνίατροι γνώριζαν ήδη εάν τα σκυλιά τους είχαν διάγνωση καρκίνου, αλλά οι ερευνητές της PetDx όχι, για να μην επηρεάσουν την ανάλυσή τους. Στη συνέχεια, η ομάδα συνέκρινε τα αποτελέσματά της με τις προηγούμενες διαγνώσεις των κτηνιάτρων.

Συνολικά, ο αλγόριθμος έπιασε περίπου το 55% των συνολικών περιπτώσεων. Ήταν πιο ακριβές κατά τον εντοπισμό καρκίνων προχωρημένου σταδίου ή οποιουδήποτε σταδίου επιθετικών τύπων. Για τους τρεις πιο επιθετικούς καρκίνους, η εξέταση αίματος OncoK9 έδωσε τη σωστή απάντηση στο 85% των περιπτώσεων. Για όλους τους μεταστατικούς καρκίνους, το ποσοστό εντοπισμού ήταν πάνω από 80%. Για τους οκτώ πιο θανατηφόρους καρκίνους, ήταν 62%. “Οποιοσδήποτε από αυτούς τους αριθμούς”, λέει η Flory, “είναι μια τεράστια βελτίωση σε σχέση με το τρέχουσα κατάσταση“. Η εξέταση μπορούσε να εντοπίσει τον καρκίνο σε σκύλους και σε πρώιμα στάδια, αλλά σε πολύ μικρότερα ποσοστά.

Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι είναι ένα καλό βήμα για τον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου στους σκύλους. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια θέματα που απασχολούν μερικούς από τους ειδικούς. Ένα από αυτά είναι ότι η εξέταση θα πρέπει να συνδυάζεται με πολλές άλλες εξετάσεις για να είναι σίγουρο ότι υπάρχει καρκίνος στους σκύλους. Επίσης, ένα άλλο ζήτημα είναι το τι γίνεται μετά τη διάγνωση. Ακόμα και αν η διάγνωση είναι έγκαιρη, οι θεραπευτικές επιλογές για τους σκύλους δεν είναι πολλές. Αξίζει το άγχος και η λύπη που προκαλεί μια τέτοια διάγνωση;

Επιπλέον, κάποιοι ισχυρίζονται ότι το τεστ δεν ήταν τόσο αποτελεσματικό στον εντοπισμό μικρών όγκων, ενώ υπάρχουν και τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα που εμφανίστηκαν σε έως και 1,5% των περιπτώσεων. Αυτά κάνουν μερικούς ειδικούς να ανησυχούν για τη χρήση μιας εξέτασης αίματος ως εργαλείου ρουτίνας ελέγχου. Τα ψευδώς θετικά στοιχεία μπορούν να ωθήσουν τους ιδιοκτήτες και τους κτηνιάτρους να διατάξουν εξετάσεις παρακολούθησης “σε έναν σκύλο που δεν τις χρειάζεται”. Το χειρότερο σενάριο είναι να αποφασίσει κάποιος να κάνει ευθανασία στο σκύλο, λόγω μιας λανθασμένης διάγνωσης.

Η ίδια η PetDx συνιστά την εξέταση μόνο για σκύλους υψηλού κινδύνου και ως διαγνωστικό βοήθημα όταν οι κτηνίατροι υποψιάζονται καρκίνο.

Πηγή: www.wired.com