Τα visual effects στούντιο (VFX) δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν σε απαιτήσεις εταιρειών όπως η Marvel με το budget και τους καλλιτέχνες τους.
Υπάρχει ένα αστείο στη βιομηχανία των visual effects που έχει ως εξής: Κάποιος ακούει ότι δουλεύεις σε ταινίες, οπότε σε ρωτάει: «Ποια ταινία σε έκανε να κλάψεις;» Ο καλλιτέχνης θα απαντήσει, «Στα θέατρα ή στο γραφείο;»
Η βιομηχανία VFX είναι βαθιά διαλυμένη. Εκμεταλλεύεται καλλιτέχνες χρησιμοποιώντας βραχυπρόθεσμες συμβάσεις, κυνηγά φορολογικά κίνητρα σε όλο τον κόσμο και δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου τα στούντιο παραγωγής, ειδικά ένας κολοσσός της βιομηχανίας όπως η Marvel, αντιμετωπίζονται με σεβασμό που έρχεται σε βάρος της τέχνης και της ψυχικής υγείας των καλλιτεχνών. Το VFX είναι ένα μηχάνημα σχεδιασμένο να καταστρέφει καλλιτέχνες. Και λειτουργεί τέλεια.
Σε μια σειρά τηλεφωνικών συνεντεύξεων με πηγές από τη βιομηχανία των visual effects που έχουν εργαστεί σε πολλούς τίτλους της Marvel, από την πρώτη στιγμή έως και τηλεοπτικές εκπομπές που δεν έχουν ακόμη μεταδοθεί, το io9 άκουσε μια σειρά από παράπονα σχετικά με τις συνθήκες εργασίας που επιβάλλουν τα στούντιο των visual effects στο προσωπικό τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των πελατών τους. Όλοι οι εργαζόμενοι του VFX σε αυτό το άρθρο αναφέρονται με ψευδώνυμα λόγω του σχετικά μικρού μεγέθους της βιομηχανίας και επειδή φοβούνται ότι θα μπουν στη μαύρη λίστα.
Το 2013 το στούντιο visual effects Rhythm and Hues κέρδισε το Academy Award for Best Special Effects για το έργο του στο Life of Pi. Όμως μόλις έντεκα μέρες πριν κερδίσει το Όσκαρ, η εταιρεία αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση.
«Ουσιαστικά, κατά τη διάρκεια της ταινίας, ο σκηνοθέτης Ang Lee έκανε μια μεγάλη αλλαγή στην τίγρη στο Life of Pi, οπότε οι Rhythm and Hues έπρεπε να επιστρέψουν και να ξανακάνουν σχεδόν όλη τους τη δουλειά. Και τους κόστισε τόσα χρήματα για να το κάνουν ενώ ήδη δούλευαν με ένα τόσο μικρό περιθώριο κέρδους, που τους χρεοκόπησε», είπε ο David, καλλιτέχνης VFX. «Έτσι το στούντιο κυριολεκτικά χρεοκόπησε λίγο πριν κερδίσουν το Όσκαρ Καλύτερου VFX».
Η Marvel Studios, όπως σχεδόν κάθε άλλη εταιρεία παραγωγής, προσλαμβάνει στούντιο για την παραγωγή VFX. Και για να δουλέψουν για τη Marvel, ή οποιαδήποτε από τις πέντε περίπου εταιρείες παραγωγής εκεί έξω που προσφέρουν δουλειά VFX μεγάλου προϋπολογισμού που κρατά τα στούντιο VFX στη ζωή, τα στούντιο υποβαθμίζουν συνεχώς το ένα το άλλο προκειμένου να προσελκύσουν μια ολοένα και πιο μικρή πελατειακή βάση.
Πρώτα, η εταιρεία παραγωγής στέλνει έναν φάκελο με πλάνα που χρειάζονται VFX εργασία. Τα στούντιο μπορεί να λάβουν μια περιγραφή της λήψης που θα λέει απλώς «εμφανίζεται ένα εξωγήινο διαστημόπλοιο». Ένας παραγωγός με προσφορές σε ένα στούντιο θα εξετάσει αυτές τις περιγραφές πλάνων προκειμένου να δημιουργήσει μια εκτίμηση για την προσφορά, αλλά αυτό είναι περισσότερο μια μορφή τέχνης παρά μια επιστήμη.
«Είναι ένας αγώνας προς την αποτυχία», είπε ο David. «Επειδή, όταν οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής λένε ότι χρειάζονται δουλειά, τα στούντιο VFX υποβαθμίζουν το ένα το άλλο τόσο πολύ που μέχρι να πάρουν τελικά το συμβόλαιο, έχουν κάνει προσφορές τόσο χαμηλές που θεωρούνται τυχεροί αν ξεπεράσουν το επίπεδο της προσφοράς σε κέρδος. Και έτσι αναγκάζονται αυτά τα στούντιο VFX να λειτουργούν με πολύ χαμηλά περιθώρια κέρδους».
Η Marvel είναι τόσο παραγωγική και έχει τόσα πολλά έργα σε εξέλιξη, που πρέπει να προσλάβει δεκάδες στούντιο κάθε φορά, σε όλο τον κόσμο. Έτσι, η υποψηφιότητα δεν γίνεται μόνο με βάση τον εγχώριο ανταγωνισμό, αλλά βασίζεται επίσης στην υπόθεση ότι άλλες χώρες θα εκμεταλλευτούν τα εργασιακά κενά και τα φορολογικά κίνητρα.
«Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει αμειβόμενες υπερωρίες σε κανέναν κλάδο», είπε ο H, ένας συντονιστής παραγωγής, «και επειδή δεν χρειάζεται να πληρώνουν νόμιμα υπερωρίες, όταν δίνουν προσφορά για μια σκηνή που μπορεί να τους κοστίσει 15 εκατομμύρια δολάρια για να βγει η δουλειά, ένα στούντιο του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε να πει, «Λοιπόν, θα το κάνουμε για δέκα εκατομμύρια.» Έτσι, αν μαζέψουν 200 ώρες υπερωρίας την εβδομάδα στο Λονδίνο, δεν επηρεάζεται το τελικό αποτέλεσμα… Δεν κοστίζει στο στούντιο χρήματα για να σε αναγκάσει να δουλέψεις για αυτήν την επείγουσα παράδοση».
Δείτε επίσης: Disney Avatar 2: Ανακοινώθηκε ο τίτλος και το πρώτο τρέιλερ της ταινίας
Τα φορολογικά κίνητρα βάσει τοποθεσίας μειώνουν επίσης τις προσφορές σε ολόκληρο τον κλάδο. Εάν η Marvel ξοδέψει 10 εκατομμύρια δολάρια σε μια τοποθεσία με πίστωση φόρου 30%, η κυβέρνηση θα πληρώσει στη Marvel 3 εκατομμύρια δολάρια μετά την πληρωμή του τιμολογίου, επομένως κοστίζει στη Marvel μόνο 7 εκατομμύρια δολάρια για να αγοράσει δουλειά αξίας 10 εκατομμυρίων δολαρίων από ένα στούντιο VFX. Έτσι, αντί να προσφέρονται 10 εκατομμύρια δολάρια για τα πλάνα, που είναι το πραγματικό κόστος της παραγωγής του έργου και το κέρδος, μια εταιρεία χωρίς πρόσβαση σε αυτές τις πιστώσεις θα προσφέρει 7 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να υποτιμήσει ένα στούντιο που βρίσκεται σε ένα μέρος με ευνοϊκά κίνητρα.
Όταν ο Kevin Feige αποκάλυψε τον τεράστιο κινηματογραφικό και τηλεοπτικό δίσκο που θα αποτελούσε τη πέμπτη φάση, θα μπορούσατε σχεδόν να ακούσετε τη συλλογική στεναχώρια των καλλιτεχνών VFX.
Ένας καλλιτέχνης VFX, ο Jason, είπε ότι η πέμπτη φάση επρόκειτο να κυριαρχήσει σε πολλές από τις καριέρες των φίλων του για την επόμενη δεκαετία. «Ο φόρτος εργασίας γίνεται κατά καιρούς αγωνιώδης… Όλοι έχουμε βαρεθεί τους υπερήρωες». Αλλά τα στούντιο, είπε, βασίζονται στη δουλειά με υπερήρωες –και στη Marvel– για να τα βγάλουν πέρα. «Αυτά τα στούντιο συνεχίζουν να τρέφονται από την ίδια γούρνα γιατί η δουλειά είναι άφθονη και η Marvel χρειάζεται τόσους πολλούς ανθρώπους ενώ οι καλλιτέχνες χρειάζονται δουλειές. Πού πιστεύεις ότι θα πάνε αυτά τα στούντιο;»
Ακούμε για τη μεταχείριση της Marvel στα στούντιο VFX περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία παραγωγής, επειδή υπάρχει πάρα πολύ δουλειά, ανεξάρτητα από τις συγκεκριμένες σχέσεις με τους προμηθευτές. «Η Marvel έχει διαφορετική ομάδα παραγωγής κάθε φορά», εξήγησε ο Conrad, ένας συντονιστής παραγωγής που έχει εργαστεί σε πολλά έργα της Marvel. «Έτσι, μερικές φορές μπορείς να έχεις μια πραγματικά, πολύ καλή εργασιακή σχέση μαζί τους, και άλλες φορές ίσως όχι».
Στην αρχή, η δουλειά για τη Marvel ήταν ένα έργο πάθους για πολλούς καλλιτέχνες. Ο David είπε ότι όταν άρχισε να εργάζεται σε έργα της Marvel, ήταν συναρπαστικό. «Εξακολουθούσα να ενθουσιάζομαι πολλές φορές ενώ βλέπω αυτές τις ταινίες να γυρίζονται και είμαι μέρος αυτής της διαδικασίας. Αλλά ναι, σίγουρα υπάρχουν πολλές δύσκολες μέρες», παραδεχόμενος ότι αυτό είναι κάτι που έχει γίνει, σε αυτό το σημείο στην καριέρα κάθε καλλιτέχνη VFX, πολύ φυσιολογικό.
Ο David περιγράφει το Guardians of the Galaxy ως ένα από τα αγαπημένα έργα στα οποία έχει δουλέψει ποτέ. Αλλά ακόμη και ο ίδιος συμφωνεί ότι η διαδικασία της Marvel είναι ασυνεπής. «Το χειρότερο ήταν όταν έβγαινε το Avengers: Infinity War και το Endgame. Στην πραγματικότητα μείωσαν το χρονικό περιθώριο για την κυκλοφορία κατά ένα μήνα, αλλά δεν μας το είχαν πει. Θυμάμαι ότι δούλευα με την ομάδα μου και ένας από τους καλλιτέχνες μου έρχεται και μου λέει: «Ε, το βλέπεις αυτό;» και μου δείχνει το άρθρο λέγοντας ότι η Marvel έβαλε την ημερομηνία κυκλοφορίας ένα μήνα νωρίτερα».
Η Marvel απέτυχε να πει στην ομάδα VFX που εργάζεται στην ταινία ότι η ημερομηνία κυκλοφορίας είχε αλλάξει. Ο David πήγε στον προϊστάμενό του, ο οποίος επίσης δεν είχε ακούσει τίποτα γι’ αυτό. Η Marvel τελικά μίλησε στο στούντιο και είπε ότι είχαν «ξεχάσει» να τους το πουν. «Έτσι, μάθαμε από ένα δελτίο τύπου ότι είχαμε έναν μήνα λιγότερο για να δουλέψουμε σε όλα αυτά τα πλάνα».
«Η Marvel είναι το χειρότερο παράδειγμα πολλών προβλημάτων στον κλάδο», είπε ο Sam. «Θα ήταν καλύτερα αν μερικές φορές ήταν πολύ άσχημα τα πράγματα και μερικές φορές όχι… Αλλά με τη Marvel, φαίνεται ότι κάθε φορά είναι το ίδιο πράγμα. Έτσι, πρώτον, τείνουν να είναι τόσο κακοί όσο γίνεται και είναι σταθερά τόσο κακοί».
Ο Hector θυμήθηκε ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου έργου της Marvel στο οποίο εργάστηκε, «από την πρώτη μου μέρα στο έργο, μέχρι να παραδώσουμε τα πλάνα, εργαζόμασταν υπερωρίες και Σαββατοκύριακα. Ήταν μήνες που κυριολεκτικά είχα καρφωθεί στο γραφείο μου».
«Ακόμη και μέχρι την τελευταία εβδομάδα περίπου δεν ήταν σίγουροι πώς ήθελαν να μοιάζει αυτό το γιγάντιο σετ. Κάναμε ακόμα concept art». είπε ο Hector. Το concept art υποτίθεται ότι είναι το πρώτο πράγμα που αποτυπώνεται πριν ξεκινήσεις να εργάζεσαι πάνω στα κομμάτια που τελικά θα συνδεθούν μαζί για να συνθέσουν το πλάνο. «Και διάφορα στάδια αυτού είχαν ήδη περάσει από ολόκληρη την διαδικασία. Έχεις renders φωτισμού, effects simulations, ματ ζωγραφιές και animation». Όλα αυτά, έτοιμα, και η Marvel δεν έχει ακόμη εγκρίνει το concept art.
Αυτό δεν είναι τυχαίο, είναι μέρος της διαδικασίας. Πολλές πηγές ανέφεραν ότι η Marvel σκόπιμα γυρίζει τις ταινίες της με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να αλλάζουν λεπτομέρειες, μεγάλες και μικρές, μέχρι την τελευταία στιγμή. Πρακτικά οι λήψεις είναι πολύ λίγες. «Όταν βάζεις ένα plate με το πρόσωπο κάποιου πάνω σε μια οθόνη με κακό φωτισμό, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να το κάνεις να φαίνεται ρεαλιστικό», εξηγεί ο H. Ένα plate είναι το άθικτο frame, ακριβώς αυτό που καταγράφηκε στην κάμερα, με mocap suit και τέτοια. «Αυτό είναι κάτι που δεν σχολιάζεται ποτέ. Όλοι απλά λένε, «Ω, τα οπτικά εφέ φαίνονται χάλια.» Και θέλω να τους πω ότι όχι, έπρεπε να είχες δει το plate. Έπρεπε να είχες δει τι μας έδωσαν, γιατί αυτό ήταν που ήταν κακό».
Μερικές φορές θα υπάρξουν αλλαγές ακόμη και τις τελευταίες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη κυκλοφορία της ταινίας. Ο Conrad θυμάται ότι «όταν βγήκε η πρώτη ταινία Doctor Strange, δεν είχε στην πραγματικότητα το τελικό VFX. Την δούλευαν την ταινία ακόμα μετά την κυκλοφορία της στο Ηνωμένο Βασίλειο». Η δουλειά του VFX δεν ολοκληρώθηκε μέχρι τις 28 Οκτωβρίου, όταν κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους των ΗΠΑ. Καθώς πολλές εταιρείες παραγωγής ζητούν ολοένα και περισσότερες αλλαγές πιο κοντά στην προθεσμία παράδοσης, οι μεμονωμένοι καλλιτέχνες στα στούντιο VFX υφίστανται τεράστια πίεση, αναγκάζοντάς τους να εργάζονται πολλές υπερωρίες.
«Δεν είχα ρεπό για πέντε εβδομάδες. Και δεν ήταν οκτάωρες μέρες. Ήταν μέρες που δούλευα πάνω από δέκα ώρες», θυμάται ο Sam, μιλώντας για την εμπειρία του από τη δουλειά σε σόου της Marvel. «Και αυτό συνέβη επειδή έκαναν επανάληψη φωτογράφισης ένα μήνα πριν από την έναρξη του σόου. Έτσι, πήραμε κυριολεκτικά γυρίσματα στα τέλη Δεκεμβρίου για μια έργο που έπρεπε να γίνει έως τέλη Ιανουαρίου».
Αυτές οι ιστορίες είναι κοινές όταν μιλάς με καλλιτέχνες του VFX και συνήθως καταλήγεις στο ίδιο συμπέρασμα: η Marvel πάσχει από μια χρόνια έλλειψη οράματος που οφείλεται στην απόφαση μιας ολόκληρης ταινίας από μια επιτροπή ανθρώπων, από παραγωγούς, στελέχη και σκηνοθέτες, μέχρι τον ίδιο τον Kevin Feige.
Τα σχόλια για τη καθημερινή δουλειά και τα sequences έρχονται από παντού, συμπεριλαμβανομένων των στελεχών και των παραγωγών που δεν έχουν ρητά δημιουργικούς ρόλους είπε ο H. Ο Sam είχε παρόμοιες εμπειρίες. «Έχεις παραγωγούς που ζητάνε να συμμετάσχουν στην παραγωγική διαδικασία».
Με όλες αυτές τις συμμετοχές των ατόμων που δεν θα έπρεπε να είναι εκεί, το όραμα της ταινίας λασπώνει. Οι αλλαγές προκαλούν μια χιονοστιβάδα που επηρεάζει ολόκληρο το έργο, προκαλώντας εκατοντάδες ώρες εργασίας που επαναλαμβάνονται σε οποιοδήποτε αριθμό στούντιο. Και όλα αυτά επειδή σε κάποιον δεν άρεσε η απόχρωση του μπλε ή έπρεπε να αλλάξει ένα σχέδιο κοστουμιού για να βοηθήσει τις πωλήσεις παιχνιδιών.
Μερικά στούντιο VFX θα αντισταθούν σε αυτές τις αλλαγές περισσότερο από άλλα, και πολλές πηγές σημείωσαν ότι η κουλτούρα των στούντιο ήταν ο καθοριστικός παράγοντας για το αν οι καλλιτέχνες πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό το είδος του nitpicking από τους παραγωγούς. «Αλλά γενικά αυτή η δυναμική βοηθά τόσο τη Marvel που μπορεί να ζητήσει ό,τι θέλει», εξήγησε ο Sam. «Και τότε το στούντιο VFX πρέπει απλώς να βρει πώς να το πραγματοποιήσει».
Η έλλειψη σκηνοθεσίας είναι το μεγαλύτερο, πιο σταθερό σημείο πίεσης για πολλούς από αυτούς τους καλλιτέχνες. Ο Sam θυμάται ένα λογότυπο σε ένα κοστούμι που έπρεπε να το ξαναφτιάχνει «σχεδόν κάθε εβδομάδα». Ο Conrad θυμάται ότι δούλευαν σε ένα πλάνο για τη Marvel όπου δεν ήξεραν τι ήθελαν, οπότε ζήτησαν από το στούντιο να κάνει δύο εκδοχές. «Και μετά ανακαλύψαμε ποια εκδοχή διάλεξαν όταν είδαμε την ταινία».
Ο Hector έχει δει τεράστια sequences να καταργούνται μέσα σε μια εβδομάδα μετά την παράδοση των λήψεων που χρειάστηκαν δύο ή τρεις εβδομάδες για να κατασκευαστούν. «Ολόκληρο το όραμα αλλάζει εντελώς», είπε. «Και το καταλαβαίνω. Θέλουν οι διευθυντές τους να έχουν τον έλεγχο του τελικού προϊόντος. Αλλά από την άποψη των καλλιτεχνών, χρειάζεται μια κατεύθυνση για να ξεκινήσει το έργο. Και η Marvel έχει αυτόν τον πολύ σκληρό τρόπο επικοινωνίας με τους πωλητές όπου είναι πολύ κυνική και πολύ, πολύ αγενής. Λες και θα έπρεπε να είσαι τυχερός που λαμβάνεις συνεχείς αναθεωρήσεις και σημειώσεις από αυτούς».
Οι πηγές δήλωσαν επίσης ότι αυτή η συνεχής αλλαγή του οράματος είναι σαν να καθοδηγείται από την εγωμανιακή ικανότητα να απαιτείς αλλαγές και να τις βλέπεις να συμβαίνουν, αντί να εξετάζεις το είδος των αλλαγών που θα επηρεάσουν πραγματικά την ιστορία. «Κανείς δεν θεωρεί υπεύθυνη τη Marvel», είπε ο H. Λένε, «Αφήστε το. Μπορούμε να κάνουμε όσες αλλαγές θέλουμε και απλά πρέπει να τις παραδώσετε». Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι σημαντικές: Ο Sam περιέγραψε ένα περιστατικό όπου ένας ηθοποιός κινηματογραφήθηκε με ένα κοστούμι και το στούντιο αποφάσισε ότι ήταν το λάθος κοστούμι. Για να διορθωθεί, έπρεπε να αντικατασταθεί όλο το σώμα του ηθοποιού και να μείνει το κεφάλι του σε κάθε σκηνή.
Όλες αυτές οι αλλαγές γίνονται χωρίς να αλλάζει η τελική τιμή του έργου με αποτέλεσμα τα στούντιο να μην μπορούν να προσλάβουν VFX καλλιτέχνες. Αν το κάνουν υπάρχει το ρίσκο να βγουν εκτός προϋπολογισμού. Οι αλλαγές είναι τόσο πολλές που οι καλλιτέχνες επεξεργάζονται κυριολεκτικά ένα μόνο pixel σε μια λήψη και το στέλνουν για επανέγκριση.
Η ασταθής σκηνοθεσία των ταινιών της Marvel οδηγεί σε ασταθή αποτελέσματα. Για αυτόν τον λόγο μπορεί να δείτε σε ένα έργο απίστευτα ευκρινή και ρεαλιστική δουλειά VFX και σε κάποιες σκηνές να φαίνεται άσχημη και βιαστική. Η Marvel δεν δίνει την ευκαιρία στα στούντιο να κάνουν πραγματικά καλή δουλειά επειδή αλλάζει τα πράγματα συνεχώς.
Δείτε επίσης: Η Mozilla συνεργάζεται με τη Disney για να φέρει promotional wallpapers στον Firefox 98 στο Android
Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί πότε ακριβώς τα πράγματα έγιναν πολύ άσχημα για τη βιομηχανία VFX. Κάποιοι θυμήθηκαν συγκεκριμένα έργα που έγιναν flashpoints για τη βιομηχανία. Η τρίτη ταινία Pirates of the Caribbean, το 2007. Game of Thrones, που ξεκίνησε το 2011. Και μετά το Life of Pi το 2013.
Για το Pirates of the Caribbean: At World’s End, ο Sam θυμήθηκε ότι η Disney είχε ολοένα και πιο τεράστιες απαιτήσεις από τα στούντιο VFX, τα οποία κατάφεραν να ολοκληρώσουν το έργο παρά την τεράστια χρονική δυσκολία. Ανέφερε επίσης ότι πολλοί στην βιομηχανία σκέφτηκαν ότι δεν θα πάρουν ποτέ μεγαλύτερο ποσό για την δουλειά τους και αναμένουν ότι δεν πρόκειται να έχουν τα χρήματα για να βγει η δουλειά που απαιτείται.
Ο Conrad θυμάται ότι δούλευε στην τελευταία σεζόν του Game of Thrones, η οποία είχε έξι επεισόδια, που κυκλοφορούσε κάθε εβδομάδα την Κυριακή. «Δουλεύαμε υπερωρίες την Παρασκευή το βράδυ για να τελειώνουμε κάθε επεισόδιο γιατί απλώς δεν είχαν αποφασίσει τι ήθελαν».
Τα στούντιο VFX δεν υποφέρουν από έλλειψη εργασίας, αλλά επειδή ζητούνται πάρα πολλά από αυτά χωρίς καμία πρόσθετη αποζημίωση. Όταν είσαι στούντιο VFX και η Disney ζητά περισσότερες αλλαγές, σιωπάς και παραδίδεις, χωρίς επιπλέον χρέωση.
O Sam ανέφερε επίσης ότι κάποια στούντιο VFX δεν έχουν την πιο σωστή αντιμετώπιση απέναντι στις απαιτήσεις. Πολλά στούντιο θεωρούν ότι τα προβλήματα του πελάτη είναι αρμοδιότητα των VFX καλλιτεχνών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι αλλαγές στις σκηνές να είναι ακόμα μεγαλύτερες. Ενώ ο καλλιτέχνης VFX έχει ένα μερίδιο ευθύνης, σε καμία περίπτωση αυτό δεν σημαίνει ότι ο πελάτης μπορεί να ζητήσει ότι τρελό του κατέβει.
Σύμφωνα με τον David, οι υποστηρικτικές θέσεις εργασίας στα στούντιο VFX είναι πιασμένες από full-time υπαλλήλους. Οι υπάλληλοι αυτοί όμως δεν δουλεύουν 16 ώρες την ημέρα. Μπορούν με ευκολία να πουν ότι οι άλλοι πρέπει να μείνουν στο γραφείο για να τελειώσουν μια δουλειά, αλλά οι ίδιοι δεν κάθονται ποτέ. Οπότε οι καλλιτέχνες στην πρώτη γραμμή παθαίνουν burnout.
Το burnout δεν προέρχεται μόνο από το γεγονός ότι οι καλλιτέχνες καλούνται να δουλέψουν το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά αλλά προέρχεται επίσης από το γεγονός ότι τα στούντιο VFX κυνηγούν κίνητρα παντού στον κόσμο και αναγκάζοντας τους καλλιτέχνες να μετακινηθούν για να συνεχίσουν να εργάζονται.
Θυμάστε εκείνες τις φορολογικές επιδοτήσεις που οδηγούν στην υποτιμολόγηση; Τροφοδοτούν επίσης την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες VFX δεν έχουν στελεχωμένες θέσεις στα στούντιο VFX, είναι σε προσωρινές συμβάσεις, που είναι σε ισχύ ανά κάθε έργο με συμβόλαια έξι έως εννέα μηνών. Πράγμα που σημαίνει ότι όταν η British Columbia αρχίσει να προσφέρει αυτό το φορολογικό κίνητρο των 30%, τα στούντιο VFX αρχίζουν να δημιουργούν καταστήματα στο Βανκούβερ. Και αν είστε καλλιτέχνης VFX που θέλει να εργαστεί, πρέπει να μετακομίσετε στο Βανκούβερ.
Ο Ren εξηγεί ότι λόγω αυτών των φορολογικών επιδοτήσεων, «ξαφνικά, το Λος Άντζελες είναι πολύ ακριβό… Έτσι τα στούντιο VFX απολύουν όλους τους υπαλλήλους τους. Κάνουν τους καλλιτέχνες να μετακομίσουν στο Βανκούβερ. Οι καλλιτέχνες ελέγχουν remotely τον ίδιο υπολογιστή που είχαν στο Λος Άντζελες, αλλά ανατρέπουν όλη τους τη ζωή ενώ τώρα είναι κάτοικοι του Καναδά». Καθώς τα στούντιο VFX κυνηγούν αυτές τις επιδοτήσεις, οι καλλιτέχνες αναγκάζονται να ακολουθήσουν τα χρήματα. Εάν δεν υπάρχει συμβόλαιο, χάνουν τη βίζα τους και πρέπει να ανατρέψουν όλη τους τη ζωή, ξανά. Πολλοί αναγκάζονται να συνεχίσουν να συνάπτουν συμβόλαια σε στούντιο που κυνηγούν επιδοτήσεις, ανεξάρτητα από συνθήκες, εργασία ή οικογένεια.
Ο Hector παραδέχεται ότι πέρασε από τα σύνορα τέσσερις φορές τη δεκαετία που εργάζεται ως καλλιτέχνης. Μια πηγή είπε μια ιστορία ενός φίλου που έχει την οικογένειά του στο Λος Άντζελες και νοικιάζει διαμερίσματα σε διάφορες πόλεις για τη διάρκεια του συμβολαίου του. Γίνεσαι ένας ψηφιακός νομάδας κυνηγώντας στούντιο σε όλη τη Βόρεια Αμερική, επειδή τα στούντιο μπορούν να εκμεταλλευτούν τα φορολογικά κενά για να πείσουν μεγάλες εταιρείες παραγωγής όπως η Marvel ότι μπορούν να το κάνουν καλύτερα, φθηνότερα, πιο γρήγορα… με δαπάνη των ίδιων των καλλιτεχνών στους οποίους βασίζονται για τη δημιουργία του προϊόντος τους.
Ο Jason παραδέχεται ότι τα προβλήματα στα στούντιο VFX κάνουν ένα μεγάλο κύκλο. Τα ίδια προβλήματα κυκλοφορούν στην ίδια δεξαμενή εταιρειών. Αυτό είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι παρόλα τα προβλήματα οι ταινίες με VFX συνεχίζουν να κυκλοφορούν με τίμημα την υγεία των VFX καλλιτεχνών.
«Σχεδόν κάθε στούντιο έχει κάποιου είδους δωμάτιο κλάματος όπου οι άνθρωποι θα πάνε και θα κλαίνε για 10 λεπτά και μετά θα επιστρέψουν και θα κάνουν τη δουλειά τους». Ο H εξήγησε ότι πολλές φορές χρειάστηκε να παρέμβει ο H.R. επειδή οι εργαζόμενοι πάλευαν ή δεν ήταν καλά στην υγεία τους. Σε πολλά σόου χρειάστηκε να δουλέψουν 70 ώρες για 5 εβδομάδες συνεχόμενα ενώ υπήρχαν άνθρωποι που δεν βλέπουν πια ούτε την οικογένειά τους.
Το σφάλμα εδώ βρίσκεται κάπου ανάμεσα στους οίκους παραγωγής και στα στούντιο VFX. Τα στούντιο VFX περιμένουν πολλά από τους καλλιτέχνες ενώ και οι ίδιοι οίκοι παραγωγής έχουν απίστευτες απαιτήσεις από τα στούντιο. Το πρόβλημα δεν είναι σε ένα μόνο κομμάτι της βιομηχανίας αλλά σε όλη τη διαδικασία της παραγωγής ταινιών.
Οι ταινίες υπάρχουν εδώ και πάνω από έναν αιώνα. «Αλλά ασχολούμαστε με ταινίες και υπολογιστές μόνο για τριάντα χρόνια περίπου», είπε ο Ren. «Έτσι το VFX ήρθε αργά στο πάρτι και είμαστε καλλιτέχνες και φοβόμαστε. Νομίζουμε ότι αν κάνουμε ένα πράγμα λάθος, κανείς δεν θα συνεργαστεί ξανά μαζί μας».
«Η συνδικαλιστική οργάνωση είναι εντελώς εναντίον μας», είπε ο Sam. Τα στούντιο VFX περνούν από τόσους πολλούς καλλιτέχνες τόσο γρήγορα που μέχρι να έχουν αρκετούς ανθρώπους να υπογράψουν κάρτες και να ψηφίσουν, μπορεί να μην υπάρχει υποστήριξη ή ακόμη και το είδος της εσωτερικής εθελοντικής δομής που απαιτείται για να σχηματιστεί μια ένωση.
Ενώ πολλές πηγές εξέφρασαν την επιθυμία να κάνουν τη βιομηχανία να οργανωθεί σε μια δομή βασισμένη σε συνδικάτα, οι καλλιτέχνες διχάζονται για το πώς να το κάνουν. Πολλοί άνθρωποι θέλουν να συνδικαλιστούν μεμονωμένα καταστήματα, κάτι που θα έδινε μεγάλη δύναμη στα χέρια των ίδιων των καλλιτεχνών. Άλλοι πιστεύουν ότι μια μεγαλύτερη, ολοκληρωμένη εμπορική συντεχνία θα ήταν ένας καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστούν οι αυταρχικοί πελάτες, κάτι που θα άνοιγε το δρόμο για καλύτερες συνθήκες εργασίας σε μεμονωμένα στούντιο.
Αλλά ο κίνδυνος είναι υψηλός. Εάν ένα κατάστημα είναι συνδικαλισμένο (που σημαίνει ότι οι καλλιτέχνες μπορούν να απαιτήσουν περισσότερα χρήματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας και να περιορίσουν τις αλλαγές που απαιτούν οι πελάτες) σημαίνει ότι μεγάλες εταιρείες παραγωγής όπως η Marvel θα είναι λιγότερο πιθανό να δεχτούν μια προσφορά από αυτό το στούντιο VFX. Ο κίνδυνος να μπεις στη μαύρη λίστα, για οποιονδήποτε λόγο υπάρχει σε ολόκληρο τον κλάδο.
Το VFX είναι μια ομαδική προσπάθεια. Είναι ένα εξειδικευμένο εμπόριο που απαιτεί εργασία με εξαιρετικά ακριβή τεχνολογία και λογισμικό προκειμένου να παραχθούν αποτελέσματα. Δεν μπορείς να πουλήσεις τον εαυτό σου ως στούντιο ενός ατόμου. Μπορείς να πουλήσεις τον εαυτό σου μόνο σε ένα στούντιο. Έτσι, η σκέψη να κάνεις κάτι λάθος και να σου απαγορεύσουν την είσοδο σε κάποιο από αυτά τα στούντιο είναι απίστευτα εκφοβιστική.
«Απλώς γίνεται ένα παιχνίδι ευθυνών», είπε ο H. Οι καλλιτέχνες κατηγορούν τους συντονιστές που κατηγορούν τους παραγωγούς, που κατηγορούν στελέχη, που κατηγορούν τους καλλιτέχνες. Απλά δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα για να διατεθούν για μια δουλειά χωρίς να υπάρχουν εργαζόμενοι που δεν βλέπουν τις οικογένειές τους. Ολόκληρες ομάδες κοιμούνται στο γραφείο γιατί δεν θα χάσουν χρόνο αν γυρίσουν σπίτι και το περιβάλλον γίνεται απίστευτα τοξικό για τους εργαζόμενους.
«Είναι κάπως η φύση του κλάδου ότι η επαγγελματική εξουθένωση είναι αναπόφευκτη». είπε ο Conrad. Ο Sam είπε ότι τα στούντιο ξέρουν και δεν ενδιαφέρονται. «Υπάρχει συνεχώς μια νέα σειρά παιδιών που βγαίνουν από το σχολείο που θέλουν να δουλέψουν στον κινηματογράφο». Αλλά εκτός από burnout οι εργαζόμενοι παθαίνουν και ψυχικές ασθένειες, σωματικά προβλήματα ή ακόμα και αυτοκτονία.
Δεν είναι μόνο οι υπερωρίες. Υπάρχει συνεχής πίεση και άγχος για να γίνει η δουλειά καλύτερη και με λιγότερα λεφτά. Τα στούντιο δεν ενδιαφέρονται για τις ανάγκες των καλλιτεχνών VFX. Τους νοιάζει μόνο να είναι οι πελάτες ευχαριστημένοι.
«Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν πραγματικά τον τεράστιο όγκο δουλειάς και εκατοντάδων καλλιτεχνών που χρειάζονται για να συμβεί οτιδήποτε» αναφέρει ο David. Για κάθε ταινία, καλλιτέχνες σε δεκάδες στούντιο VFX δημιουργούν προσαρμοσμένα γραφικά και κινούμενα σχέδια κατά παραγγελία. Είναι πρακτική δουλειά και απαιτεί επαγγελματική κατάρτιση, οικεία γνώση συγκεκριμένου λογισμικού και, χωρίς αμφιβολία, τέχνη.
Τα στούντιο παραγωγής επωφελούνται από το ότι όλοι πιστεύουν ότι υπάρχει ένα μαγικό κουμπί που πατούν οι καλλιτέχνες και ξαφνικά ο Tom Holland είναι με ένα Spider-Suit. Δεν είναι κάποια συνωμοσία απλώς αυτές οι εταιρείες κεφαλαιοποιούν τη συνεχή υποτίμηση του προϊόντος τους και μεταβιβάζουν το έργο στους καλλιτέχνες που κάνουν αυτό το προϊόν δυνατό.
Άρα η Marvel κάνει κάτι λάθος; Η απάντηση είναι, δυστυχώς, ναι και όχι. Απλώς λειτουργούν με τον τρόπο που λειτουργούσαν πάντα. Μειώνοντας την αξία στα αποτελέσματα όπου είναι δυνατόν και διευκολύνοντας μια εργασιακή σχέση με τους πωλητές που τους επιτρέπει να επωφεληθούν από τη θεσμική ανασφάλεια των καλλιτεχνών που απασχολούνται στο στούντιο VFX.
Η Marvel μπορεί να λειτουργεί το μαγικό μηχάνημα της βιομηχανίας των ταινιών όπως προορίζεται να λειτουργεί, αλλά αυτό δεν πρέπει να τους απαλλάσσει από τις τιμωρητικές συνθήκες εργασίας που επιβάλλει η πίεσή τους σε πολλά στούντιο. Η βιομηχανία θα πρέπει να βάζει σε προτεραιότητα την ευημερία και την ανάπτυξη των καλλιτεχνών που κάνουν στην πραγματικότητα την προσαρμοσμένη, τεχνική, θεμελιώδη δουλειά που κάνει τους ανθρώπους να γελούν, να ουρλιάζουν και να κλαίνε στα θέατρα, αντί να υιοθετούν μια νοοτροπία «πρώτα ο πελάτης» που επιτρέπει την αχαλίνωτη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Η βιομηχανία των blockbusters είναι αναμφισβήτητα χτισμένη στις πλάτες των καλλιτεχνών VFX και αν συνεχίσει όπως είναι τώρα, θα σπάσει. Και θα πάρει μαζί της τις ταινίες όπως τις ξέρουμε.
Πηγή: gizmodo.com